معرفی کتاب «بارون درخت‌نشین»؛ داستانی جذاب از ایتالو کالوینو • دیجی‌کالا مگ

بسیاری از منتقدان ادبی، «بارون درخت‌نشین» را مهم‌ترین و جذاب‌ترین اثر ایتالو کالوینو می‌دانند. کتاب بارون درخت‌نشین یکی از شاهکارهای ادبیات جهان است که متنی جذاب و گیرا دارد. این داستان به زبانی ساده و روان روایت می‌شود و به خوبی ذهن مخاطب را با خود درگیر می‌کند و تحت تاثیرش قرار می‌دهد. در این یادداشت به طور مفصل با کتاب بارون درخت‌نشین و زندگی‌نامه ایتالو کالوینو آشنا خواهیم شد.

درباره ایتالو کالوینو

ایتالو کالوینو در ۱۵ اکتبر سال ۱۹۲۳ از پدری ایتالیایی و مادری ساردینی در سانتیاگو‌ لاس وگاس واقع در کشور کوبا به دنیا آمد. والدین کالوینو هر دو گیاه‌شناس بودند. وقتی کالوینو دو سال داشت آن‌ها به «سانرمو» ایتالیا نقل‌مکان کردند. کالوینو دوران تحصیلات ابتدایی و دبیرستانش را در همین شهر گذراند و در پس از پایان دوران دبیرستان به«دانشگاه تورین» راه یافت مانند پدر و مادرش در رشته‌ کشاورزی تحصیل کرد. اما از همان ابتدا به ادبیات، به خصوص ادبیات جنبش‌های ضدفاشیستی دل‌بستگی داشت. همزمان با شروع جنگ جهانی دوم، کالوینو از دانشگاه تورین به «دانشگاه فلورانس» منتقل شد. در سال ۱۹۴۳، آلمان ایتالیا را اشغال کرد و کالوینو مجبور شد تا تحصیل را کنار بگذارد. او در آن زمان تنها دو انتخاب داشت یا باید به نیروهای نظامی می‌پیوست یا به زندگی مخفیانه روی می‌آورد. کالوینو تصمیم گرفت مدتی مخفی شود. کالوینو پس از آن به گروهی پارتیزانی به نام «گردان‌های گاریبالدی» پیوست و تا پایان جنگ در سال ۱۹۴۵ در کوه‌های آلپ (مرز فرانسه با ایتالیا) زندگی کرد. در همین دوران مادر و برادر او نیز به نیروهای مقاومت پیوستند.

کالوینو پس از پایان جنگ جهانی دوم به تورین بازگشت و به سراغ علاقه‌اش یعنی ادبیات رفت. اندکی بعد به حزب کمونیست ایتالیا پیوست‌. او در زمان تحصیل، برای مجلات کمونیست و «لفت‌وینگ» مطلب می‌نوشت. کالوینو در سال ۱۹۴۷ فارغ‌التحصیل شد و اولین کتابش را به نام راهی به لانه‌ی عنکبوت‌ها منتشر کرد. زندگی کالوینو از اواخر دهه ۱۹۵۰ دستخوش تغییرات بزرگی شد. او بین سال‌های ۱۹۵۵ تا ۱۹۵۸ با یک بازیگر شناخته شده ایتالیایی، رابطه عاطفی برقرار کرد. او در سال ۱۹۵۷، در واکنش به حمله شوروی به مجارستان، از عضویت در حزب کمونیست ایتالیا کناره‌گیری کرد. درون‌مایه آثار او نیز به تدریج دچار تغییر شد و بیشتر جنبه سورئالیستی پیدا کرد. کالوینو در سال ۱۹۵۹ به ایالات متحده آمریکا رفت و ۶ ماه در آنجا ماند.

در سال ۱۹۶۰ به پاریس نقل مکان کرد. او در آنجا با «استر جودیت چیچیتا سینگر» آشنا شد. استر مترجمی اهل آرژانتین بود. این دو چهار سال بعد با یک‌دیگر ازدواج کردند. یکی از جنجال‌برانگیزترین کارهای کالوینو رفتن به کوبا و ملاقات با چه‌گوارا انقلابی معروف و شناخته شده بود. کالوینو و همسرش در سال ۱۹۶۵ به ایتالیا بازگشتند و در شهر رم پایتخت ایتالیا اقامت کردند‌. این زوج در آنجا صاحب دختری به نام «جیووانا» شدند. کالوینو همچنان به انتشار داستان‌های کوتاه خیالی در مجلات ادبی ادامه داد، اما پس از مرگ یکی از دوستان نزدیکش به نام «الیو ویتورینی»، نویسندۀ ایتالیایی، مدتی از نوشتن دست کشید و دوره‌ای از سکون را تجربه کرد. در دهه هفتاد میلادی تعدادی از مشهورترین آثار کالوینو به نگارش در آمدند. این نویسنده در سال ۱۹۸۱ نشان افتخار فرانسه را از آن خود کرد. کالوینو در ۱۹ سپتامبر سال ۱۹۸۵ در اثر خونریزی مغزی در سن ۶۱ سالگی درگذشت.

حال به سراغ آشنایی با کتاب بارون درخت‌نشین می‌رویم.

با ۱۰ کتاب‌ ایتالو کالوینو آشنا شوید؛ راوی شهرهای ناپیدا

معرفی کتاب «بارون درخت‌نشین»

بارون درخت‌نشین بدون شک یکی از شاهکارهای ادبی کالوینو و دومین اثر از مجموعه سه‌گانه نیاکان ملی این نویسنده است. کتاب بارون دزخت‌نشین لحنی ساده و زبانی صمیمانه دارد و خواننده را با توصیفات بدیع‌اش به خود جذب می‌کند. کتاب فوق مدت‌ها در لیست پرفروش‌ترین آثار ادبیات ایتالیا قرار داشت. کتاب بارون درخت‌نشین نخستین بار در سال ۱۹۵۷ منتشر شد و توانست نظر منتقدان را به خود جلب کند. بسیاری باور دارند که بارون درخت‌نشین، معروف‌ترین رمان کالوینو به شمار می‌رود. او پیش از نوشتن این رمان به داستان‌های کوتاه جذاب خود معروف بود.

داستان بارون درخت‌نشین در قرن هجدهم میلادی و در منطقه‌ای ایتالیایی به نام لیگوریان‌ ریورا‌ اتفاق می‌افتد. این منطقه خیالی است. شخصیت اصلی داستان، کوزیمو‌ لارس دو روندو‌ نام دارد که فرزند بارون آرمینیوس‌ است. داستان فوق زندگی کوزیمو‌ را از دوازده سالگی تا پایان عمرش روایت می‌کند. کوزیمو‌ در دوازده سالگی خود تصمیم می‌گیرد که دیگر پا بر روی زمین نگذارد و روی درختان زندگی کند. تصمیم او تبعات، پیامدها و رویدادهای گوناگونی را به همراه دارد و او در تمام عمرش به چنین تصمیمی وفادار است.

رفتن به بالای درخت و زندگی بر روی آن، رفتار عادی ای نیست. ماجرا از این‌جا شروع می‌شود که کوزیمو‌ و برادر کوچک‌ترش روزی تصمیم می‌گیرند تا خوراک حلزون نخورند. آن‌ها می‌خواهند حلزون‌هایی را که خواهرشان تهیه کرده است، فراری دهند. اما نقشه‌شان آشکار می‌شود و مجبور هستند که چنین غذایی را بخورند. کوزیمو‌ دست به مقاومت می‌زند و به بالای درخت می‌رود. در خلال این داستان متوجه می‌شویم که چقدر تعلیمات و رعایت اصول اشرافی برای کودکان سخت و کسل‌کننده است. تعالیم کهنه برای نسلی که به باورهای جدیدی نیاز دارد. این داستان دارای شخصیت‌های مختلف و چندلایه‌ای است. در طول کتاب با رفتارها، باورها و نگرش‌های اعضای خانواده و نزدیکان کوزیمو‌ آشنا می‌شویم‌‌. کوزیمو‌ نیز در طول داستان بزرگ می‌شود و ماجراهای عاشقانه‌ای را تجربه می‌کند. زندگی او سرشار از شگفتی‌هاست.

وقایعی مانند انقلاب فرانسه و جنگ‌های ناپلئونی در این داستان اتفاق می‌افتند. علاوه بر این، کوزیمو یکی از طرفداران جنبش روشنگری است. اما زندگی بر روی درخت نمی‌تواند یک الگوی مناسبی باشد و پیری کم‌کم به سراغ کوزیمو می‌آید و پایان او را رقم می‌زند‌. پایانی که مانند زندگی کوزیمو‌ منحصر بفرد است. این داستان از زبان برادر کوچک کوزیمو‌ روایت می‌شود.

نقد کتاب «بارون درخت‌نشین»

کتاب بارون درخت‌نشین، داستان اشراف‌زاده مردم‌گریزی است که در عین حال انسان‌ها را دوست دارد و می‌خواهد زندگی بهتری برای آن‌ها رقم بزند. او در جستجوی زندگی نو و نظم نوینی است تا به کمک آن‌ها بتواند باورهای پوسیده دوران گذشته را کنار بگذارد و زندگی خود و دیگران را بهتر کند‌. پاسخ بارون کوزیمو از جنس وعظ و خطابه نیست. او با شیوه زیستنش، آزاد زندگی کردن را به دیگران می‌آموزد و به ما یاد می‌دهد که آزاد زندگی کردن هزینه و بهایی دارد که او آماده است بهایش را پرداخت کند.

بارون کوزیمو‌ از تمامی سنت‌های کهنه و قید‌های بی‌چون و چرای اجتماعی گریزان آسا و شیوه‌ای از زندگی را برای خود انتخاب می‌کند که دیگر شباهتی با زندگی مردگان ندارد. او زمین را رها می‌کند و به روی درختان می‌رود. اما فاصله گرفتن بارون کوزیمو از زمین برای دوری جستن از انسان‌ها نیست. بالعکس او در جستجوی میدان دید وسیع‌تری است تا همه چیز را بتواند بهتر و دقیق‌تر ببیند. نظم کهنه اجتماعی ایتالیا موجب طغیان بارون کوزیمو شده است. او در جستجوی راهیست تا بتواند کردار آدمیان و رابطه‌شان با خود و طبیعت را درست کند‌. کار او بسیاز متهورانه است.

بارون کوزیمو در نامه‌ای به ولتر می‌‌گویید که دوری گرفتن او از زمین برای نزدیکی به آسمان نیست بلکه دوست دارد تا بتواند زمین را بهتر ببیند. او از عمق جان به آرمان‌های روشنگری وفادار است. کوزیمو هر چند زندگی‌ای شبیه به جانوران دارد اما در واقع کوچک‌ترین جنبه‌های زندگی انسان‌ها برای او اهمیت دارد. کوزیمو نقش اجتماعی مهمی در منطقه محل سکونتش ایفا می‌کند. او پیوسته کتاب می‌خواند و نسبت به اتفاقات اطرافش حساس است.

کتاب بارون درخت نشین می‌تواند به خوبی فضای اروپای قرن هجدهم را برای ما ترسیم کند. داستان فیلوزوف‌هایی که در جستجوی ساختن جهانی بهتر اند و در برابر ساختارهای متصلب سیاسی و اجتماعی نظم پیشین ایستادگی می‌کنند.

درباره ترجمه کتاب به فارسی

از کتاب بارون درخت نشین دو ترجمه به زبان فارسی موجود است. «پرویز شهدی» و «مهدی سحابی» این کتاب را ترجمه کرده‌اند. برای خواندن کامل کتاب بارون درخت‌نشین به ۶ ساعت زمان احتیاج است.

در بخشی از رمان بارون درخت‌نشین می‌خوانیم

گفته‌ها و حرکت‌های همه آن رانده‌شدگان حالتی غمگین و افسرده داشت که تا اندازه‌ای طبیعی بود، اما ساختگی نیز می‌نمود: بسیار دیده شده است که مردمانی که برای آرمانی نه چندان روشن و مشخص مبارزه می‌کنند مجبورند برای جبران گنگی و سستی انگیزه‌های خود ظاهری بسیار جدی به خود بدهند.

منبع: دیجی‌کالا مگ